Wat is legionella?

Legionella is een bacterie die een ernstige vorm van longontsteking kan veroorzaken, het wordt ook wel de veteranenziekte genoemd. De bacterie komt vaak voor in natuurlijke waterbronnen, zoals rivieren en meren, maar ook in de grond en de bacterie kan groeien in door de mens gemaakte watersystemen, zoals koeltorens, warmwatertanks en sanitaire systemen.

Het gevaar van legionella is dat de infectie symptomen kan veroorzaken zoals koorts, hoesten, kortademigheid en spierpijn. In ernstige gevallen kan het leiden tot longontsteking, die in sommige gevallen fataal kan zijn. Mensen met een verhoogd risico op de veteranenziekte zijn onder meer ouderen, rokers of mensen met een verzwakt immuunsysteem. Om de verspreiding van legionella te voorkomen, is het belangrijk om watersystemen goed te onderhouden en te desinfecteren, en voorzorgsmaatregelen te nemen zoals het vermijden van blootstelling aan mist of stoom in mogelijk besmette ruimtes.

Wat zijn de symptomen?

Mensen worden niet ziek als ze de legionella bacterie inademen. De symptomen van de veteranenziekte, omvatten koorts, koude rillingen, hoest, kortademigheid, spierpijn, hoofdpijn, vermoeidheid, gebrek aan eetlust, verwarring en diarree. Sommige mensen krijgen milde, griepachtige klachten. Dat gaat na een paar dagen vanzelf weer over. De symptomen treden meestal 2-10 dagen na blootstelling aan de bacterie op. In sommige gevallen kunnen mensen ook een vorm van longontsteking ontwikkelen die Pontiac-koorts heet en vergelijkbare symptomen heeft, maar minder ernstig is. Longontsteking door legionella komt bijna nooit voor bij mensen die jonger zijn dan 40 jaar.

Het is belangrijk op te merken dat niet iedereen die aan de legionellabacterie wordt blootgesteld symptomen zal ontwikkelen, en sommige mensen kunnen mildere symptomen hebben dan anderen. Er is geen vaccin tegen de legionellabacterie, de behandeling met antibiotica is wel mogelijk.

Wat is het gevaar legionella?

De legionellabacterie groeit in water met een temperatuur tussen de 20 en 50 graden Celsius. Mensen raken besmet met legionella als ze de kleine druppeltjes water (nevel) met de legionellabacterie inademen. Zo komt de legionellabacterie in de longen terecht. Daar kan de bacterie klachten veroorzaken. Mensen worden niet ziek door het drinken van besmet water. Een patiënt draagt de legionellabacterie niet over naar andere mensen.

Het inademen van legionella kan gebeuren via kleine waterdruppeltjes of deeltjes tuinaarde. Voorbeelden zijn:

• Sproeien van water zoals bij douches, fonteinen of hogedrukspuiten.
• Luchtbellen brengen in water zoals bij bubbelbaden.
• Bepaalde type afvalwaterzuiveringsinstallaties waar ook lucht aan het water wordt toegevoegd.
• Luchtbevochtiging door apparaten die water vernevelen. Voorbeelden zijn apneuapparatuur en sommige luchtkoelers.
• Natte koeltorens. Waterinstallaties die gebouwen of industriële processen koelen door vernevelen van water.
• Tuinieren.
• Vermoedelijk ook opspattend regenwater, bijvoorbeeld in het verkeer.

Maatregelen om veteranenziekte te voorkomen:

Sommige bedrijven, zoals ziekenhuizen, verpleeghuizen, sauna’s, zwembaden en hotels moeten legionellapreventie toepassen om besmetting met legionella te voorkomen.

Hoe vaak komt veteranenziekte voor?

Elk jaar zijn er in Nederland tussen de 300 en 400 patiënten waarvan bekend is dat ze een longontsteking door legionella hebben. De laatste jaren neemt het aantal patiënten toe, in 2017 waren het er ruim 550. Het werkelijke aantal ligt hoger omdat niet alle patiënten goed onderzocht kunnen worden. In de zomer zijn er over het algemeen meer patiënten dan in de winter en vochtige weersomstandigheden lijken ook invloed te hebben.

De GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) gaat bij elke melding van een legionellapatiënt na op welke manier hij of zij besmet kan zijn geraakt. Met deze bronopsporing wil de GGD voorkomen dat meer mensen ziek worden. Maar ondanks dit onderzoek blijft bij veel patiënten de bron van de besmetting onbekend.

Meer weten over legionellapreventie? Neem contact met ons op.